Τρίτη 24 Μαΐου 2022

 Τα δέντρα "πεθαίνουν όρθια"




Με άδεια ή χωρίς άδεια,άλλα δύο τεράστια δέντρα πολλών ετών τα ξάπλωσαν γιατί "ενοχλούσαν" πιθανόν τα έργα στο νέο κολυμβητήριο.
Αλήθεια, αυτός ο "μελετητής" έκανε αυτοψία στο χώρο πριν αποφασίσει ότι ενοχλούσαν και έπρεπε να "πεθάνουν";;;
Και άλλα να φυτευθούν θα κάνουν δεκαετίες να ξαναγίνουν σαν αυτά.
Πλησιάζει και η "ημέρα περιβάλλοντος", ας αρχίσουμε τις ευχές όταν σωπάσουν τα "αλυσοπρίονα χωρίς αιτία"!
* Τα τηλέφωνα και e mail διαμαρτυρίας συμπολιτών ήταν περισσότερα από τις ευχές για το νέο έτος!!!

Δευτέρα 23 Μαΐου 2022

 Ευρωπαϊκή ημέρα πάρκων: Να είχαμε ένα και εμείς!!

Η έννοια του πάρκου και γιατί τιμάται η 24η Μαΐου.
Πάρκο αποκαλείται ένας ανοιχτός χώρος ο οποίος προορίζεται για ψυχαγωγική χρήση. Το πάρκο μπορεί να είναι φυσικό ή ημιφυσικό και περιλαμβάνει δέντρα, χώμα, νερό και ζώα. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει και ανθρώπινες κατασκευές όπως παιδικές χαρές και παγκάκια. Κάποια εθνικά πάρκα, λόγω της ιδιαίτερης χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενούν, προστατεύονται με νομοθεσία θεσπισμένη από την κρατική εξουσία.
Η ευρωπαϊκή ημέρα πάρκων διοργανώνεται από την Europarc, η οποία είναι η Ομοσπονδία των Εθνικών Δρυμών και Πάρκων της Ευρώπης. Η ημέρα τίμησης των πάρκων είναι η 24η Μαΐου καθώς σε αυτή τη μέρα, το 1909 ιδρύθηκαν τα πρώτα 9 εθνικά πάρκα στη Σουηδία.
Τα εθνικά πάρκα χρήζουν προστασίας καθώς αποτελούν μία σπουδαία πηγή γνήσιας φυσικής ομορφιάς. Επίσης αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία για τον άνθρωπο να έρθει κοντά με την φύση, να γνωρίσει τις ομορφιές της και να αντιληφθεί την ανάγκη για προστασία της. Για την καλύτερη εξοικείωση των ανθρώπων με τα εθνικά πάρκα
απαιτούνται ενέργειες και δράσεις για την προστασία των υπαρχόντων και δημιουργία νέων ΠΑΡΚΩΝ σε κάθε περιοχή

 Προβολή ντοκιμαντέρ "Τα Ρόδια του Ναγκόρνο Καραμπάχ"


Την ταινία θα παρουσιάσει ο δημιουργός της Θωμάς Σίδερης, και θα συζητήσουμε μαζί του.
Το ντοκιμαντέρ του Θωμά Σίδερη μάς μεταφέρει στο βασανισμένο Ναγκόρνο Καραμπάχ, το φθινόπωρο του 2020 που οι Αρμένιοι καλούνται να εγκαταλείψουν σπίτια, περιουσίες, χωράφια και τους νεκρούς τους.
Τα Ρόδια του Ναγκόρνο Καραμπάχ
Εδώ και σαράντα περίπου χρόνια, όσο κρατά ο πόλεμος μεταξύ Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν, το πολυπαθές Ναγκόρνο Καραμπάχ αποτελεί μία αμφισβητούμενη περιοχή, μεγάλης γεωπολιτικής σημασίας, που διεκδικούν και οι δύο εχθρικές χώρες. Μετά τη συμφωνία ειρήνης το φθινόπωρο του 2020, τα σύνορα οριοθετούνται εκ νέου και οι Αρμένιοι κάτοικοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ αναγκάζονται να εγκαταλείψουν σπίτια, περιουσίες, χωράφια και τους νεκρούς τους. Ταυτόχρονα, οι επί χρόνια εκδιωγμένοι Αζέροι, πρώην κάτοικοι της περιοχής, δηλώνουν έτοιμοι να επιστρέψουν.
Σύνορα που μετακινούνται, παραλογισμός, οργή και οδύνη. Μέσα σε όλα αυτά, γνωρίζουμε τον Σεργκέι, έναν Αρμένιο αγρότη που καλλιεργεί ροδιές, ο οποίος διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με την νέα συνθήκη, μέρος του χωραφιού του τού ανήκει, ενώ ένα άλλο τμήμα ανήκει πλέον στον εχθρό. Ποιος δικαιούται να γεύεται τα ρόδια του Ναγκόρνο Καραμπάχ;

Κυριακή 22 Μαΐου 2022

 Πεζοπορία στο Πλατανόδασος Μεξιατών


🙂🌳🍁❤️🌿🍂❤️🌲🍀🌹με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000
Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000 γιορτάζεται στις 21 Μαΐου, και για τον εορτασμό για τα 30 χρόνια από τη δημιουργία του ευρωπαϊκoύ οικολογικού Δικτύου Natura 2000 ακόμη μια πεζοπορία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 22 Μαΐου , αυτή τη φορά στο Πλατανόδασος Μεξιατών,κατά μήκους του Σπερχειού ποταμού με κατάληξη σε μια όαση του χωριού, το Κεφαλόβρυσο.🙂🌳🍁❤️🌿🍂❤️🌲🍀🌹






Αν και ήταν μια αρκετά ζεστή μέρα, περπατήσαμε στο πλατανόδασος Μεξιατών , ένα πανέμορφο τόπο, φυσικό οικότοπο με σημαντική σημασία για την βιοποικιλότητα αλλά και την ανάπτυξη της περιοχής. Είναι κάτι μοναδικό όλο αυτό το παραποτάμιο πλατανόδασος και κοινή επιθυμια όλων μας είναι να τεθεί σε καθεστώς "ειδικής προστασίας" για να προφυλαχθεί αλλά και να αποτελέσει πόλο έλξης και ανάπτυξης της περιοχής.
Δεν έλειπαν βέβαια τα κάθε λογής σκουπίδια (μαλί
απο το κούρεμα προβάτων, έπιπλα και κάθε λογής πλαστικό) αλλά και σημάδια παράνομης υλοτομίας που δυστυχώς με το υπάρχον καθεστώς έχει αφεθεί στην τύχη του
Η υπεύθυνη της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας κα Σταμέλου μας μίλησέ για την συγκρότηση και τους στόχους του νέου Φορέα αλλά και για την
Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000. Η Πρόεδρος του ΟΜΦΙΔΑΣ κα Ραγκου αναφερθηκε στις απειλές του οικοσυστήματος της περιοχής και την ανάγκη ενίσχυσης του νέου Φορεα με προσωπικοί και μέσα για να έχει ουσιαστικό αποτελέσματα στην προστασία και ανάπτυξη της περιοχής μας
Πραγματοποιήθηκε μια κυκλική πεζοπορική διαδρομή στο πανέμορφο πλατανόδασος Μεξιατών ξεκινώντας από το χωριό Μεξιάτες και καταλήξαμε στις πηγές Κεφαλόβρυσο των Μεξιατών,Το χωριό Μεξιάτες ανήκει στο νομό Φθιώτιδας και βρίσκεται στην κοιλάδα του Σπερχειού ποταμού στους πρόποδες της βόρειας πλευράς της Οίτης. Φημίζεται για το πράσινο που διαθέτει και τις πολλές πηγές που συναντά ο επισκέπτης. Από εδώ θα ξεκινήσει η κυκλική πεζοπορία μας μέσα στο ομώνυμο πλατανόδασος, χωρίς καθόλου υψομετρικές διαφορές.
Το πλατανόδασος Μεξιατών είναι ένα από τα ιστορικότερα, ομορφότερα και πλουσιότερα σε βλάστηση δάση σε όλη την Ελλάδα. Απέχει από το χωριό περίπου 800 μέτρα με χωματόδρομο και από τη μία πλευρά του ακουμπάει με ανάχωμα στο Σπερχειό ποταμό. Υπάρχουν περίπου 1.000 στρέμματα δάσους με 17 είδη δέντρων. Η διαδρομή καταλήγει στην πηγή Κεφαλόβρυσο, μια περιοχή με πολλά θεόρατα πλατάνια και πηγές με τρεχούμενο παγωμένο νερό. Βρίσκεται μέσα στο χωριό και έχει αναπλαστεί σε πάρκο αναψυχής. ,,Το φυσικό περιβάλλον της περιοχής χαρακτηρίζεται από πλούσια χλωρίδα και πανίδα, καθώς και από μεγάλη ποικιλία τοπίων και οικοσυστημάτων, χερσαίων, υγροτοπικών, παράκτιων και θαλάσσιων.
Η φροντίδα και η διατήρηση του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν τα είδη αυτά θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα όλων μας. Γι’ αυτό περπατάμε,γνωρίζουμε, αγαπάμε τις ομορφιές του τόπου μας και προσπαθούμε για την ανάδειξη και προστασία τους.
Ευχαριστούμε το προσωπικό της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Παρνασσού, Οίτης και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας για τη συνεργασία τους και τις καλές πρακτικές τους που δείχνουν ότι πραγματικά αγαπάνε αυτό που κάνουν.







Σάββατο 21 Μαΐου 2022

 Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας - Hot Spot η Ελλάδα

Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης και της ορεογραφικής της διαμόρφωσης θεωρείται ένα από τα hot-spot βιοποικιλότητας, παγκοσμίως. Σε όλη την επικράτεια υπάρχουν τουλάχιστον εξίμισι χιλιάδες είδη φυτών. Μάλιστα, χίλια εξακόσια από αυτά είναι ενδημικά, δηλαδή δεν υπάρχουν πουθενά αλλού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαράζοντας τη στρατηγική της για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας έχει αποστείλει οδηγίες που πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι το 2030.
«Η κεντρική και βόρεια Ευρώπη έχουν τέσσερις χιλιάδες διαφορετικά είδη. Η Ελλάδα που είναι ελάχιστη σε έκταση σε σύγκριση με αυτό το μέγεθος όλης της ηπείρου έχει εξίμισι χιλιάδες διαφορετικά είδη και ανταγωνίζεται την Ιβηρική χερσόνησο που είναι πέντε φορές η Ελλάδα» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δασολόγος- ερευνητής δασικής οικολογίας ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, Γιώργος Καρέτσος και συνεχίζει: «Η παλαιογεωγραφία της περιοχής την ευνόησε προκειμένου να συγκεντρώσει είδη από τις γύρω περιοχές. Έχει πολλές επιρροές και μπορεί να υποστηρίξει τη διαβίωση αυτών των οργανισμών επειδή έχει αυτή τη διαμόρφωση. Τα βόρεια σύνορά μας έχουν κλιματικές συνθήκες παρόμοιες με τις μέσο-ευρωπαϊκές, οι νότιες ακτές μας έχουν υποτροπικό κλίμα και φιλοξενούν είδη αντίστοιχα με της βόρειας Αφρικής ή της μέσης ανατολής. Τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου δέχονται πολλές επιρροές από την Τουρκία και την Ασιατική χλωρίδα και αντίστοιχα από τη δυτική πλευρά με τα νησιά του Ιονίου που έχουν πολλές τυπικές συγγένειες με την Ιταλία».
«H Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μεγάλη γεωποικιλότητα, η οποία συμβάλλει καθοριστικά στην βιοποικιλότητα» αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής τεκτονικής γεωλογίας - γεωπεριβάλλοντος και φυσικών καταστροφών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Παπανικολάου. «Πιο συγκεκριμένα βρίσκεται στα όρια των τεκτονικών λιθοσφαιρικών πλακών, έτσι ώστε μέσω της υψηλής σεισμικότητας να διαμορφώνει ένα έντονο και πολυσχιδές ανάγλυφο, το οποίο επηρεάζει μεταξύ άλλων και το μικροκλίμα. Παράλληλα η έντονη τεκτονική παραμόρφωση έχει δημιουργήσει ένα πολύπλοκο μωσαϊκό διαφορετικών ορυκτών και πετρωμάτων τα οποία αντίστοιχα προσφέρουν μια ποικιλία ως τα χαρακτηριστικά των εδαφικών και υδατικών πόρων. Με λίγα λόγια οι περιοχές υψηλής περιβαλλοντικής ανομοιογένειας συμβάλλουν καθοριστικά στη βιοποικιλότητα», συμπληρώνει ο καθηγητής.
Δεν είναι λίγα τα οικοσυστήματα που υποβαθμίζονται λόγω των φυσικών μεταβολών αλλά και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Έτσι η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο τη φύτευση τριών δισεκατομμυρίων δέντρων σε όλη την Ένωση αλλά και τη μείωση χρήσης φυτοφαρμάκων κατά 50% μέχρι το 2030. «Εδώ σήμερα έχουμε την τεχνολογία σύμμαχό μας για την διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας. Μέσω της γεωργίας ακριβείας μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων και την αντίστοιχη επιβάρυνση των φυσικών πόρων (νερό και έδαφος). Η γεωργία ακριβείας τι προσπαθεί να κάνει; Να μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ώστε εν τέλει να βοηθήσει τη βιοποικιλότητα και να αναστρέψει αυτή τη τάση της ανισσοροπίας που προκαλείται στο περιβάλλον. Οπότε εκεί έχουμε για παράδειγμα τα drones. Πετάει ένα drone με τους κατάλληλους αισθητήρες και μέσω τεχνικών τηλεπισκόπησης απεικονίζει ψηφιακά το χωράφι, εντοπίζει με ακρίβεια το τμήμα της καλλιέργειας που έχει ανάγκη ψεκασμού και ακολουθεί το μεγαλύτερο ψεκαστικό drone και ψεκάζει μόνο εκεί. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η αποδοτικότητα με σημαντικά χαμηλότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση», επισημαίνει ο Ι. Παπανικολάου.
Μέχρι το 2030 οι περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000 θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον το 30%της χερσαίας και θαλάσσιας περιοχής των 27 κρατών-μελών της ΕΕ. Ωστόσο, κάθε περιοχή έχει τις ιδιαιτερότητές της. «Στην Ελλάδα υπάρχουν 350-400 περιοχές Natura. Με την εισαγωγή πρόσθετης νομοθεσίας για την προστασία αυτών των περιοχών κάποιες από αυτές τις παραδοσιακές δραστηριότητες απαγορεύτηκαν οριστικά, όπως η βοσκή στους πυρήνες προστασίας αυτών των περιοχών. Ενδεχομένως, με την απαγόρευση της βοσκής στις περιοχές να έχουμε και απώλεια βιοποικιλότητας. Στις ορεινές περιοχές της Οίτης υπήρχαν εκτεταμένα λιβάδια που βοσκούνταν στο παρελθόν. Τώρα το ελατοδάσος επεκτείνεται προς αυτά τα ανοίγματα, με αποτέλεσμα να τα περιορίζει και να υπάρχει κίνδυνος να εξαφανιστούν κάποια από αυτά τα είδη. Για παράδειγμα η Βερόνικα της Οίτης που είναι το μοναδικό ενδημικό της Οίτης μπορεί να εξαφανιστεί τελείως», επισημαίνει ο Γ. Καρέτσος.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου ΑΕΠ (περίπου 40 τρισ. ευρώ) εξαρτάται από το φυσικό περιβάλλον και τους πόρους του. Οι μεγαλύτεροι οικονομικοί τομείς όπως οι κατασκευές, η γεωργία και η βιομηχανία τροφίμων και ποτών εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση και συνεισφέρουν από κοινού περίπου 7,3 τρισ. ευρώ στην παγκόσμια οικονομία. Επομένως, τα υγιή οικοσυστήματα θεωρούνται και είναι σημαντικά και για την ανάκαμψη από την κρίση Covid-19.Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών από το 1993 καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας στις 22 Μαΐου.
Μ. Παππά
*ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Παρασκευή 20 Μαΐου 2022

 Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000: Οι άνθρωποι και η φύση αποδίδουν καλύτερα οταν συνυπάρχουν


Σήμερα, 21 Μαΐου, όλη η Ευρώπη γιορτάζει το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000. To Natura 2000 είναι το μεγαλύτερο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το δίκτυο αποτελείται σήμερα από σχεδόν 26.000 προστατευόμενες περιοχές και έχει συνολική έκταση πάνω από 850.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καλύπτοντας το 20% του χερσαίου χώρου και το 10% των θαλασσίων υδάτων. Οι περιοχές Natura 2000 προκύπτουν από την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία της φύσης, και συγκεκριμένα την οδηγία για τους οικοτόπους και τα είδη και την οδηγία για την ορνιθοπανίδα που έχουν σκοπό την προστασία και διαχείριση ευάλωτων ειδών και τύπων οικοτόπων σε όλη τη φυσική περιοχή εξάπλωσής τους στην Ευρώπη, ασχέτως εθνικών ή πολιτικών συνόρων.
To Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 (Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος)
Το Natura 2000 δεν είναι απλώς ένα δίκτυο προστατευόμενων περιοχών. Αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι και η φύση αποδίδουν καλύτερα όταν συνυπάρχουν. Στόχος του δεν είναι ο αποκλεισμός οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά η διασφάλιση της συμβατότητας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με την προστασία πολύτιμων ειδών και τύπων οικοτόπων.
Η προσέγγιση αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι, όχι μόνο δεν αποκλείει, αλλά αντιθέτως ενθαρρύνει τις βιώσιμες μορφές δασοκομίας, αλιείας, γεωργίας, κτηνοτροφίας, τουρισμού και άλλων δραστηριοτήτων, κι έτσι το δίκτυο Natura 2000 διασφαλίζει ένα μακρόπνοο μέλλον για τους ανθρώπους που ζουν στις εν λόγω περιοχές και βασίζονται στις συγκεκριμένες δραστηριότητες.
Έτσι, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τις περιοχές Natura 2000 που απορρέουν από τις Οδηγίες 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ της Ε.Ε. με κυριότερες να:
α) λαμβάνονται διαχειριστικά μέτρα, όπου χρειάζεται, για τη διατήρηση και την αποκατάσταση των συγκεκριμένων οικοτόπων και ειδών με σκοπό την καλύτερη διατήρησή τους και,
β) αποφεύγονται δραστηριότητες που θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στα σπάνια είδη και στους τύπους οικοτόπους όσο και στην ακεραιότητα των περιοχών αυτών.
Η σημερινή συγκυρία κάνει ακόμη πιο επικακτική την ανάγκη να προστατευτεί το φυσικό κεφάλαιο και η βιοποικιλότητα όχι μόνον στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως, καθώς η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας παράλληλα με την ανάδειξη του φυσικού πλούτου είναι η βάση για μια υγιή, ανταγωνιστική και βιώσιμη οικονομία. Μόλις πριν λίγες μέρες η Ελλάδα συνυπέγραψε κοινή δήλωση μαζί με άλλες 12 χώρες με την οποία ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα που δημοσιεύτηκε μόλις εχθές να αποτελέσουν το επίκεντρο στην ανασυγκρότηση της οικονομίας μετά την πανδημία.
Στην Ελλάδα έχουν χαρακτηριστεί 446 περιοχές που ανήκουν στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δύκτυο Natura 2000 οι οποίες καταλαμβάνουν 36.378 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το 27,59%, της χερσαίας έκτασης της χώρας και 22.481 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το 19,6%, επί των των θαλάσσιων χωρικών μας υδάτων.
Αυτή τη χρονική περίοδο στην Ελλάδα καταρτίζονται Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, Σχέδια Διαχείρισης και Προεδρικά Διατάγματα και για το σύνολο των περιοχών του δικτύου Natura της χώρας τα οποία όχι μόνον θα θωρακίσουν θεσμικά αυτές τις περιοχές αλλά θα φέρουν και θετικά μέτρα διατήρησης και αποκατάστασης των σπάνιων ειδών και τύπων οικοτόπων. Παράλληλα, το ΥΠΕΝ με άλλους δέκα εταίρους σε όλη τη χώρα υλοποιούν το μεγαλύτερο σε διάρκεια και χρηματοδότηση έργο LIFE για την ελληνική φύση, το οποίο θα βοηθήσει στην καλύτερη εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και στην καινοτόμα διαχείριση των περιοχών αυτών. Μέσα από αυτά τα δύο μεγάλα έργα επιχειρείται να απαντηθεί ποια είναι τα έργα και οι δραστηριότητες που μπορούν να υλοποιούνται μέσα σε αυτές τις περιοχές, σε ποιο μέγεθος, κλίμακα, εύρος και ένταση, ώστε το δίκτυο Natura 2000 να γίνει στην πράξη ένα εργαστήριο βιώσιμης ανάπτυξης.
greenagenda
*Ο Ιωάννης Μητσόπουλος είναι Δρ. Δασολόγος, Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μέλος της Ευρωπαϊκής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων των Οδηγιών για τη Φύση (EU Expert Group on the Nature Directives), Επιστημονικός Υπεύθυνος του Ολοκληρωμένου Έργου LIFE-IP 4 NATURA (LIFE16 IPE/GR/000002)

Πέμπτη 19 Μαΐου 2022

 Παγκόσμια ημέρα Μέλισσας σήμερα

Με απόφαση του ΟΗΕ, έπειτα από πρόταση της Ένωσης Σλοβένων Μελισσοκόμων η 20η Μαϊου έχει κηρυχθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας, για να υπομνησθούν στην παγκόσμια κοινή γνώμη τα οφέλη της μελισσών και των λοιπών επικονιαστών στον άνθρωπο, το περιβάλλον και τον πολιτισμό και να προωθηθούν δράσεις για την προστασία τους.
Η συνεισφορά της μέλισσας στην ανθρωπότητα και την επιβίωσή της είναι παγκοίνως αναγνωρισμένη. «Αν οι μέλισσες εξαφανιστούν, το ανθρώπινο είδος θα εξαφανιστεί μέσα σε τέσσερα χρόνια» φέρεται να έχει δηλώσει ο Αλβέρτος Αϊνστάιν.
Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιστημονική Επιτροπή του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα (IPBES), οι επικονιαστές έχουν μειωθεί έως και 3/4 στην Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια. Παρόλο που η ακριβής αιτία για τη μείωση αυτή είναι ασαφής, πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν ως αυτουργό την αύξηση των νεονικοτινοειδών παρασιτοκτόνων. Η επιλογή της 20ης Μαΐου ως Παγκόσμιας Ημέρας Μέλισσας συμπίπτει με τη γέννηση το 1734 του Σλοβένου ζωγράφου και μελισσοκόμου Άντον Γιάνσα, που θεωρείται ένας από τους πιονιέρους της σύγχρονης μελισσοκομίας.
Γιατί εξαρτόμαστε όλοι από αυτές
Για αιώνες, οι μέλισσες -από τα πιο σκληρά εργαζόμενα πλάσματα στον πλανήτη- έχουν ωφελήσει τόσο τους ανθρώπους, όσο και τα φυτά και το περιβάλλον. Μεταφέροντας τη γύρη από το ένα λουλούδι στο άλλο, οι μέλισσες και άλλοι επικονιαστές επιτρέπουν όχι μόνο την παραγωγή αφθονίας φρούτων, ξηρών καρπών και σπόρων, αλλά και περισσότερης ποικιλίας και καλύτερης ποιότητας, συμβάλλοντας τόσο στη διατροφή, όσο και στην ασφάλεια των τροφίμων.
Η επικονίαση είναι μια θεμελιώδης διαδικασία για την επιβίωση των οικοσυστημάτων. Σχεδόν 90% των ειδών άγριων ανθοφόρων φυτών στον κόσμο εξαρτώνται σε κάποιον βαθμό από την επικονίαση των ζώων, μαζί με περισσότερο από 75% των παγκόσμιων καλλιεργειών τροφίμων και 35% της παγκόσμιας γεωργικής γης. Μάλιστα, οι επικονιαστές υποστηρίζουν την παραγωγή 87 από τις κορυφαίες καλλιέργειες τροφίμων παγκοσμίως.
Η προστασία των μελισσών προστατεύει τη βιοποικιλότητα: η συντριπτική πλειονότητα των επικονιαστών είναι άγριες, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 20.000 ειδών μελισσών.
Επιπλέον, οι καλλιέργειες που εξαρτώνται από τη επικονίαση είναι πέντε φορές πιο πολύτιμες από αυτές που δεν χρειάζονται επικονίαση. Η τιμή των παγκόσμιων καλλιεργειών που βασίζονται άμεσα σε επικονιαστές εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 235 και 577 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ετησίως. Και η ποσότητα τους αυξάνεται. Ο όγκος της γεωργικής παραγωγής που εξαρτάται από τους επικονιαστές έχει αυξηθεί κατά 300% τα τελευταία 50 χρόνια. Αυτά τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν τη σημασία που έχουν οι επικονιαστές στη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αρκετές από τις καλλιέργειες που παράγονται με επικονίαση, όπως το κακάο και ο καφές, παρέχουν εισόδημα για τους αγρότες, ιδίως τους μικροκαλλιεργητές και τις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Προϊόντα κυψέλης
Μέλι
Για να παραχθεί ένα κιλό μέλι χρειάζονται ένα εκατομμύριο λουλούδια και 50.000 πτήσεις μελισσών. Κάθε κυψέλη μπορεί να παραγάγει περίπου 20 κιλά μέλι τον χρόνο.
Παγκοσμίως, υπάρχουν τουλάχιστον 300 είδη μελιού προερχόμενο από το νέκταρ ενός είδους φυτού.
Μεγαλύτεροι καταναλωτές μελιού (κατά κεφαλήν γραμμάρια ανά ημέρα)
Κεντροαφρικανική Δημοκρατία 9,62
Νέα Ζηλανδία 5,55
Σλοβενία 4,4
Ελλάδα 4,24
Ελβετία 3,87
Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που αν και παραγάγει περισσότερες από 30 ποικιλίες μελιού, καταναλώνει τη λιγότερη ποσότητα.
Γύρη
Η γύρη είναι η τροφή των μελισσών και ειδικότερα των προνυμφών. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες με αντιοξειδωτικές και ανοσορυθμιστικές ιδιότητες.
Βασιλικός πολτός
Χρησιμοποιείται για τη σίτιση όλων των προνυμφών της μέλισσας, καθώς και για τις ενήλικες βασίλισσες. Έχει υψηλή διατροφική αξία και καταναλώνεται από τους ανθρώπους ως γενικό τονωτικό για την υγεία, για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της γήρανσης και για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Πρόπολη
Η πρόπολη παρασκευάζεται από τις μέλισσες από ρητίνη δέντρων και αναμιγνύεται με κερί, μέλι και ένζυμα. Χρησιμοποιείται από τις μέλισσες για να σφραγίσει τις ρωγμές και μικρά ανοίγματα στην κυψέλη.
Η πρόπολη είναι μια σύνθετη ρητινώδης ουσία, με αντιμικροβιακές και αντισηπτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους κυρίως ως στοματικό διάλυμα.
Δηλητήριο
Χρησιμοποιείται από τις μέλισσες- εργάτριες για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και την κυψέλη. Η πράξη του τσιμπήματος προκαλεί τον θάνατο της μέλισσας.
Κερί
Το κερί είναι μια λιπαρή ουσία που εκκρίνεται από τις μέλισσες με σκοπό την κατασκευή της κηρήθρας και τη σφράγιση των κελιών. Είναι αδιάβροχο και χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους σε προϊόντα περιποίησης δέρματος. Επίσης, χρησιμοποιείται ως προστατευτικό επίχρισμα στην ξυλουργική, αλλά και για την κατασκευή κεριών.
ΑΠΕ-ΜΠΕ

Τρίτη 17 Μαΐου 2022

 Στο ΣτΕ για το δίκτυο Natura!

Είκοσι τέσσερις οικολογικές οργανώσεις και σωματεία κατέθεσαν προσφυγή στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο, εγκαλώντας τον υπουργό Περιβάλλοντος για σημαντικές παραλείψεις στην προστασία των τόσο ευαίσθητων περιοχών.
Προσφυγή στο ΣτΕ κατέθεσαν 24 περιβαλλοντικές οργανώσεις και σωματεία (ορειβατικοί και πεζοπορικοί σύλλογοι) από όλη τη χώρα κατά του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την παράλειψή του να λάβει τα μέτρα που απαιτούνται για την αποτελεσματική προστασία των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000.
Δηλαδή, να ορίσει στόχους διατήρησης, να εγκρίνει ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες και να εκδώσει τα προεδρικά διατάγματα καθορισμού χρήσεων γης και δραστηριοτήτων για τις περιοχές Natura, όπως όφειλε η ελληνική πολιτεία να έχει πράξει από το 1998 ώστε να έχει καθορίσει ρητά ποιες δραστηριότητες επιτρέπονται και ποιες όχι για κάθε προστατευόμενη περιοχή.
Με την προσφυγή τους στο ΣτΕ περιβαλλοντικές οργανώσεις και σωματεία υποστηρίζουν ότι αν και η πολιτεία προχώρησε στις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις προκειμένου να ενσωματώσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις προστατευόμενες περιοχές (Οδηγίες για τους Οικοτόπους και για τα Πουλιά), στην πράξη ουδέποτε τις υλοποίησε –παρότι ήταν υποχρεωμένη– καθιστώντας τες στην κυριολεξία κενό γράμμα του νόμου. Συγκεκριμένα το ελληνικό κράτος δεν προχώρησε:
● Στην άμεση εκπόνηση και έγκριση των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών, για το σύνολο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και των Ειδικών Ζωνών Διατήρησης (ΕΖΔ) της ελληνικής επικράτειας.
● Στην άμεση σύνταξη και έγκριση των σχεδίων διαχείρισης για το σύνολο των ΖΕΠ και ΕΖΔ.
● Στην άμεση σύνταξη και έκδοση προεδρικών διαταγμάτων για τον καθορισμό των χρήσεων γης και των εν γένει δραστηριοτήτων για το σύνολο των ΖΕΠ και ΕΖΔ.
Δεδομένων αυτών των παραλείψεων οι προσφεύγοντες στο ΣτΕ ζητούν μέχρι την υλοποίηση των προαναφερόμενων οφειλόμενων ενεργειών:
■ Την άμεση αναστολή ισχύος των ήδη χορηγηθεισών αδειών παραγωγής ή πλέον βεβαιώσεων παραγωγού, καθώς και την αναστολή της περαιτέρω αδειοδοτικής διαδικασίας, των αιολικών πάρκων και των μικρών υδροηλεκτρικών έργων (ΜΗΥΕ) που χωροθετούνται εντός των ΖΕΠ και ΕΖΔ.
■ Την άμεση αναστολή έκδοσης βεβαιώσεων παραγωγού αιολικών πάρκων και μικρών υδροηλεκτρικών έργων εφόσον προτείνεται να χωροθετηθούν εντός των ΖΕΠ και ΕΖΔ, μέχρι την υλοποίηση των οφειλόμενων ενεργειών.
Τα προαναφερόμενα είχαν κατατεθεί υπό τη μορφή αιτημάτων από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τα σωματεία στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 25 Νοεμβρίου 2021, αλλά ο υπουργός παρέλειψε να προβεί στις οφειλόμενες ενέργειες, ενώ ουδέποτε τους απάντησε, οπότε στην πράξη αυτά απορρίφθηκαν σιωπηρώς με την άπρακτη πάροδο τριμήνου από την υποβολή τους, γεγονός που οδήγησε στην προσφυγή στο ΣτΕ.
Με την παράλειψη των οφειλόμενων ενεργειών της –σκοπίμως και υπαιτίως– να λάβει τα μέτρα εκείνα που απαιτούνται για την αποτελεσματική προστασία των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών Natura, η διοίκηση φέρεται να παραβιάζει το άρθρο 24 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο «για τη διαφύλαξη του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος το κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας».
Τετελεσμένα
Κι ακόμη, το άρθρο 191 της Συνθήκης για την Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με το οποίο «η πολιτική της Ενωσης στον τομέα του περιβάλλοντος αποβλέπει σε υψηλό επίπεδο προστασίας και λαμβάνει υπόψη την ποικιλομορφία των καταστάσεων στις διάφορες περιοχές της Ενωσης. Στηρίζεται στις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης, της επανόρθωσης των καταστροφών του περιβάλλοντος, κατά προτεραιότητα στην πηγή, καθώς και στην αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει”».
Οι επιπτώσεις των επίδικων παραλείψεων της διοίκησης και συγκεκριμένα του ΥΠΕΝ είναι ότι δημιουργούνται μη αναστρέψιμα τετελεσμένα, δεδομένου ότι οι προστατευόμενες περιοχές Natura αντιμετωπίζονται με οριζόντιο και ενιαίο τρόπο ως προς τη χωροθέτηση εντός της επικράτειάς τους αιολικών πάρκων και μικρών υδροηλεκτρικών.
Κάτι που έχει αποτέλεσμα αυτά να μπορούν να εγκαθίστανται αδιακρίτως σε όλη τους την έκταση, ακόμα και εάν στην πορεία (εάν και όποτε οι προαναφερόμενες υποχρεώσεις πραγματωθούν) τα εκάστοτε σημεία εγκατάστασης κριθούν ότι εμπίπτουν σε ζώνη απόλυτης απαγόρευσης πραγματοποίησης τέτοιου είδους έργων.
Ετσι, σήμερα, κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει προκληθεί σημαντική υποβάθμιση του προστατευτέου αντικειμένου του συνόλου των ΖΕΠ και ΕΖΔ, καθώς κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών η διοίκηση έχει εκδώσει εκατοντάδες άδειες παραγωγής ή βεβαιώσεις παραγωγού, αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, άδειες εγκατάστασης και άδειες λειτουργίας αιολικών και υδροηλεκτρικών.
Συγκεκριμένα, ως προς τα αιολικά πάρκα, έχουν ήδη εκδοθεί άδειες παραγωγής ή βεβαιώσεις παραγωγού για 3.454 ανεμογεννήτριες εντός των ΖΕΠ και ΕΖΔ της χώρας, εκ των οποίων μάλιστα έχουν λάβει ήδη άδεια εγκατάστασης οι 825. Σε ό,τι αφορά τα μικρά υδροηλεκτρικά, έχουν χορηγηθεί άδειες παραγωγής ή βεβαιώσεις παραγωγού για 208 εντός των ΖΕΠ και ΕΖΔ της χώρας, αριθμός που ισοδυναμεί με το 41% του συνόλου των αδειοδοτημένων ΜΗΥΕ (512 σε όλη την επικράτεια). Εκ των 208 μάλιστα αδειοδοτημένων μικρών υδροηλεκτρικών εντός των ΖΕΠ και ΕΖΔ το 46% εξ αυτών βρίσκεται στο τελικό στάδιο πριν από την υλοποίησή του ή βρίσκεται ήδη σε λειτουργία.
Βιοποικιλότητα
Απότοκο των αναφερόμενων παραλείψεων της διοίκησης ήταν να καταδικαστεί η Ελλάδα πρόσφατα από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (απόφαση C-849/19) στις 17 Δεκεμβρίου 2020 για παραβίαση των υποχρεώσεών της, όπως προβλέπονται από την Οδηγία για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
Κατά την κρίση της υπόθεσης το ελληνικό κράτος αναγνώρισε ότι δεν προέβη στον θεσμοθετημένο καθορισμό, εντός της εθνικής έννομης τάξης, των συγκεκριμένων στόχων διατήρησης που αφορούν τους επίδικους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας που έχουν χαρακτηριστεί ΕΖΔ.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο των προσφευγόντων, Τρύφωνα Κόλλια, εξειδικευμένο στο δίκαιο του περιβάλλοντος, «η ελληνική πολιτεία στον τομέα της διαφύλαξης της βιοποικιλότητας και της προστασίας των πλέον ευαίσθητων οικολογικά περιοχών της χώρας έχει επιδείξει συγκλονιστική αδράνεια επί 24 έτη, καταλείποντας σκοπίμως αρρύθμιστο το ζήτημα των χρήσεων γης και των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων εντός αυτών, προκειμένου να επιτευχθεί η αθρόα και άναρχη εγκατάσταση αιολικών πάρκων και μικρών υδροηλεκτρικών, παραβιάζοντας έτσι ευθέως το άρθρο 24 του Συντάγματος.
Το ανώτατο ακυρωτικό της χώρας για πρώτη φορά θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις κραυγαλέες αυτές παραλείψεις της διοίκησης και ευελπιστούμε ότι η αρχή της σκοπιμότητας, υπό την οποία εξετάζει τα ζητήματα των ΑΠΕ τα τελευταία χρόνια, θα υποχωρήσει έναντι της πλέον θεμελιώδους αρχής της νομιμότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος».
* efsyn-Τάσος Σαραντής