Δευτέρα 20 Απριλίου 2020

Τα χελιδόνια του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού


Αμέσως μετά την κακοκαιρία της πρώτης εβδομάδας του Απριλίου, έκαναν την εμφάνισή τους, στον ανοιξιάτικο ουρανό των βουνών μας, τα χελιδόνια, που είναι από τους πιο ικανούς ακροβάτες και πλοηγούς των αιθέρων. Κατά την μετανάστευσή τους, 2 φορές το χρόνο (εαρινή και φθινοπωρινή μετανάστευση), διανύουν τεράστιες αποστάσεις. Κάθε Άνοιξη, έρχονται στα μέρη μας για να ζευγαρώσουν και να εκμεταλλευτούν τα σμήνη των εντόμων (κυρίως μύγες και κουνούπια), που γεμίζουν αυτή την εποχή τους υγροτόπους και τα οποία συλλαμβάνουν κυρίως κατά την πτήση τους διότι αποτελούν τεράστια πηγή πρωτεΐνης γι’ αυτά.
Πώς όμως καταφέρνουν και βρίσκουν τις φωλιές τους κάθε χρόνο; Ειδικοί επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι διαθέτουν μια «Ηλιακή Πυξίδα», συγχρονισμένη με την κίνηση του ήλιου, καθώς και μια «Βιολογική Μαγνητική Πυξίδα», ώστε να αντιλαμβάνονται τις τιμές του μαγνητικού πεδίου της Γης, οι οποίες είναι συγκεκριμένες για κάθε γεωγραφικό πλάτος. Αναγνωρίζοντας κάποια τοπικά σημεία αναφοράς, καταφέρνουν και επιστρέφουν στην δική τους φωλιά.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, έρχονται αντιμέτωπα με πολλές δυσκολίες, όπως αρπακτικά πουλιά, καταιγίδες και θυελλώδεις ανέμους, διάσχιση ερήμων (όπως η έρημος Σαχάρα) και μεγάλων θαλασσών (Μεσόγειος).
Πέντε (5) διαφορετικά είδη χελιδονιών κάνουν την εμφάνισή τους σε Παρνασσό, Βαρδούσια και Γκιώνα, αυτά είναι:
Το Σταυλοχελίδονο (Hirundo rustica), με τη χαρακτηριστική μακριά ψαλιδωτή ουρά, το οποίο τα τελευταία χρόνια κατασκευάζει την ανοιχτή, καλαθωτή φωλιά του σε στέγες σπιτιών και αποθηκών ή κάτω από μπαλκόνια, ενώ στη φύση προτιμά σπηλιές και κουφάλες δέντρων. Ξεκινά από τη Νότια Αφρική φτάνοντας έως τη Ρωσία και τη νότια Φινλανδία. Συμπεριλαμβάνεται στα είδη του Παραρτήματος ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής άγριας ζωής και των φυσικών βιοτόπων.
Το Βραχοχελίδονο (Ptyonoprogne rupestris), με φτέρωμα σε καφετί αποχρώσεις, φτιάχνει ανοιχτές φωλιές, σαν κύπελλα, με υλικό τη λάσπη και τα χόρτα, μέσα στις ρωγμές απότομων βράχων και σε σπηλιές κοντά στη θάλασσα ή σε ψηλά βουνά, μέχρι τα 2.000 μέτρα. Μπορεί να διαχειμάζει και στη Ν. Ελλάδα.
Το Δεντροχελίδονο ή Μιλτοχελίδονο (Hirundo daurica), φωλιάζει σε βουνά και βράχια αλλά επιλέγει και χαλάσματα κτιρίων και γέφυρες σε αστικές περιοχές. Η ιδιαιτερότητα της φωλιάς του είδους, είναι ότι διαθέτει μία μακριά σήραγγα εισόδου για να προφυλάσσετε από τους εχθρούς. Είναι από τα μεγαλύτερα σε μέγεθος χελιδόνια.
Το Λευκοχελίδονο (Delichon urbicum), με ολόμαυρα φτερά, μπλε –μαύρο σε ράχη και λευκή κοιλιά και ουροπύγιο, κοντή και ελαφρά ψαλιδωτή ουρά. Χτίζει την πήλινη φωλιά του σε μπαλκόνια και γεφύρια και είναι αυτό που βλέπουμε συχνά να κάθεται κατά σμήνη στα σύρματα του ηλεκτρικού ρεύματος.
Το Οχθοχελίδονο (Riparia riparia). Αυτό το μικρό σε μέγεθος καστανόγκριζο χελιδόνι, δεν φτιάχνει φωλιές, αλλά σκάβει στοές μήκους 60 έως 160cm και διαμέτρου 4-6cm σε όχθες ή κάθετα αμμοχαλικώδη τοιχώματα λιμνών και ποταμών. Στο τέλος του τούνελ διαμορφώνουν τη φωλιά από μικρά χόρτα και φτερά.
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού γιορτάζει κάθε χρόνο τον ερχομό των χελιδονιών, έχοντας ως στόχο την ευαισθητοποίηση των μικρών μαθητών σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο μακρύ τους ταξίδι και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να τα βοηθήσουν ενεργά, σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την δράση της «Υποδεχόμαστε την Άνοιξη και τα χελιδόνια». Δυστυχώς, φέτος, λόγω των έκτακτων μέτρων για την ανάγκη περιορισμού της διασποράς του κορωνοϊού η προγραμματισμένη δράση δεν θα πραγματοποιηθεί.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους:
Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού – Parnassos National Park MB

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου