Οι φυσικοί θησαυροί μας και πώς ΔΕΝ… τους προστατεύουμε. Οίτη, πολύτιμο και άγνωστο οικοσύστημα

Το 1966 δημιουργήθηκε ο Εθνικός Δρυμός Οίτης με σκοπό την προστασία της πλούσιας σε ενδημικά είδη χλωρίδας, αλλά και του σπάνιου αγριόγιδου (Rupicapra rupicapra ssp. balcanica), το οποίο περιλαμβάνεται στην κατηγορία Σχεδόν Απειλούμενα – Near Threatened (NT) της Κόκκινης Λίστας Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ενωσης Προστασίας της Φύσης IUCN. Το βαλκανικό αγριόγιδο θεωρείται από τα πιο απειλούμενα είδη στην ευρωπαϊκή ήπειρο και επιβιώνει σε πολύ μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς στην Οίτη, στην Γκιόνα, στον Ολυμπο και στον Σμόλικα. Επιπλέον στους ποικίλους ορεινούς οικοτόπους του στερεοελλαδίτικου βουνού ζουν σπάνια και απειλούμενα είδη (σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας), όπως ο λύκος, το ζαρκάδι, η αρκούδα.

Σύμφωνα με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Οίτης, στο βουνό έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής 1.149 είδη και υποείδη φυτών (αρκετά από αυτά είναι ενδημικά), αλλά εκτιμάται –καθώς δεν έχει ερευνηθεί ακόμη μεγάλο μέρος του βουνού- ότι ξεπερνούν τα 1.250, δηλαδή περίπου το 1/5 της ελληνικής χλωρίδας! Οχι άδικα, λοιπόν, η Οίτη έχει καταξιωθεί ως «το βουνό των λουλουδιών».

Βαθιά στην καρδιά των ελληνικών βουνών κρύβεται ένας απίθανος φυσικός κόσμος που, καθώς βρίσκεται μακριά από τις ανθρωποκεντρικές δραστηριότητες, έδωσε στη φύση την ευκαιρία να δημιουργήσει με την πάροδο των χιλιετιών το δικό της σπάνιο και μοναδικό απόθεμα βιόσφαιρας!

Εκπληκτοι μένουν οι επιστήμονες -βιολόγοι, ορνιθολόγοι, βοτανολόγοι- όταν επισκέπτονται αυτές τις απρόσιτες ορεινές περιοχές και ξεκλειδώνουν τα μυστικά τους ανακαλύπτοντας συνεχώς νέα είδη.

Ετσι, για να σχηματίσουμε μια αμυδρή εικόνα του απίστευτου οικολογικού πλούτου που διαθέτουν τα ελληνικά βουνά, να αναφέρουμε πως μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 1.700 είδη και υποείδη χλωρίδας, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται πολλά τοπικά ενδημικά – δηλαδή φυτά που υπάρχουν μόνο στην ορεινή Ελλάδα και πουθενά αλλού στον κόσμο!

Πολλά από αυτά τα φυτά θεωρούνται φαρμακευτικά βότανα και πρόσφατα έχουν αναγνωριστεί ως σημαντικά για την παγκόσμια φαρμακευτική βιομηχανία.

Για να υπάρξει μέτρο σύγκρισης και να αντιληφθεί κανείς την ανεκτίμητη αξία των ελληνικών ορεινών οικοτόπων, να αναφέρουμε πως σε όλη τη Γερμανία, με έκταση 357.386 km², υπάρχουν μόλις 2.400 χλωριδικά είδη. Και σίγουρα δεν είναι μόνο η χλωρίδα. Είναι και η μοναδική, σπάνια πανίδα, αλλά και τα ανυπέρβλητα και ανέγγιχτα αισθητικά τοπία της χώρας μας. Ολα αυτά αποτελούν τον πραγματικό ανυπολόγιστο εθνικό φυσικό μας πλούτο.

Σε αυτήν λοιπόν τη νοερή μας απόδραση, ξορκίζουμε τη μοναξιά της καραντίνας με όμορφες εικόνες και γαληνεύουμε την έγκλειστη ψυχή μας, πραγματοποιώντας μια περιπλάνηση σε τρία από τα ομορφότερα και ανέγγιχτα φυσικά τοπία της ορεινής Ελλάδας.

Προστασία για το θεαθήναι

Για την προστασία των οικοτόπων της χώρας, το Ελληνικό Δημόσιο έχει δαπανήσει από τη Μεταπολίτευση και μετά δεκάδες εκατομμύρια ευρώ προκειμένου να οριοθετήσει σε όλη την επικράτεια περιοχές Νatura, ζώνες ειδικής προστασίας, εθνικούς δρυμούς, εθνικά και θαλάσσια πάρκα.

Επιπλέον η χώρα μας ως «σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος» έχει υπογράψει διεθνείς συμβάσεις, όπως τη Σύμβαση RAMSAR για την προστασία των διεθνούς ενδιαφέροντος υγροτόπων, τη Σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης, τη Σύμβαση της Βόννης για τη διατήρηση των αποδημητικών πουλιών που ανήκουν στην άγρια πανίδα.

Αυτή βέβαια είναι η θεωρητική προσέγγιση των πραγμάτων. Ας προσγειωθούμε όμως αρκετά απότομα στη σύγχρονη και ζοφερή, όπως εξελίσσεται, νεοελληνική πραγματικότητα. Δυστυχώς σήμερα τα οικοσυστήματα δέχονται τρομερές πιέσεις.

Το παράνομο κυνήγι και η λαθραλιεία θεωρούνται σχεδόν εθνικό σπορ, όπως και η λαθροϋλοτομία. Αφθονοι δασικού τύπου δρόμοι διανοίγονται με απλές διαδικασίες και κατακερματίζουν τα οικοσυστήματα εξυπηρετώντας είτε τοπικά μικροσυμφέροντα, είτε μεταλλευτικές εταιρείες που εδώ και δεκαετίες ξεκοιλιάζουν συστηματικά τα βουνά. Σε έξαρση βρίσκονται η αλόγιστη λήψη αδρανών υλικών από τις όχθες των ορεινών ποταμών, η ανεξέλεγκτη συλλογή φαρμακευτικών φυτών, η εναπόθεση αποβλήτων, η οικοπεδοποίηση δασών και φυσικά οι πυρκαγιές.

Αυτό δεν είναι «πράσινη» ανάπτυξη, είναι καταστροφή…

Σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, στην Ελλάδα της κρίσης αλλά και των μεγάλων επενδυτικών ευκαιριών, ντόπιες και πολυεθνικών συμφερόντων εταιρείες προετοιμάζουν την απόλυτη καταστροφή των πολύτιμων ορεινών οικοσυστημάτων της.

Με το πρόσχημα της κλιματικής αλλαγής, τον μανδύα της «πράσινης» ανάπτυξης και σε πολλές περιπτώσεις με άλλοθι ψευδείς περιβαλλοντικές μελέτες αδειοδοτούνται κατασκευές υδροηλεκτρικών φραγμάτων μέσα στην καρδιά προστατευόμενων περιοχών. Δεσμεύονται ανέγγιχτες κορυφογραμμές μέσα σε οριοθετημένες περιοχές Natura ή σε όρια εθνικών πάρκων προκειμένου να κατασκευαστούν σε αυτές φαραωνικά, βιομηχανικού τύπου, αιολικά πάρκα.

Όμως για να μη μιλάμε γενικευμένα. Οι τρεις περιοχές που σας παρουσιάζουμε σε αυτό το άρθρο, κινδυνεύουν άμεσα. Οι πηγές του Αχελώου (Βερλίγκα) από την εγκατάσταση δεκάδων αιολικών πάρκων, το Εθνικό Πάρκο Οίτης από τις μεταλλευτικές δραστηριότητες, αλλά και από την κατασκευή αιολικών πάρκων, όπως και η οροσειρά Ροδόπης.

Δυστυχώς το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο που έφερε προς ψήφιση στη Βουλή η κυβέρνηση, παρ' όλες τις σφοδρές αντιρρήσεις των σημαντικότερων περιβαλλοντικών οργανώσεων, όχι μόνο δεν επιλύει τα χρόνια προβλήματα των ελληνικών οικοτόπων, αλλά επιπλέον δημιουργεί νέα.

Είναι εξαιρετικά λυπηρό ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος να γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων του τις λογικές φωνές των περισσότερων δραστήριων οικολογικών οργανώσεων της χώρας οι οποίες έχουν προσφέρει σημαντικό έργο στην ενεργό προστασία της φύσης και να συντάσσει περιβαλλοντικά νομοσχέδια που κάθε άλλο παρά προστατεύουν το ανεκτίμητο εθνικό φυσικό μας κεφάλαιο!

Το υπουργείο Τουρισμού, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού, οραματίζεται την ανάπτυξη του αγροτουρισμού, του ήπιου τουρισμού υπαίθρου, των εναλλακτικών, αθλητικών δραστηριοτήτων, προσδοκώντας στην επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν, αλλά και στην ανάπτυξη και ανάδειξη μειονεκτικών περιοχών.

Την ανάπτυξη αυτή οραματίζονται, σχεδιάζουν και υποστηρίζουν με θέρμη τοπικοί άρχοντες και ντόπιες κοινωνίες, όπως στο πρόσφατο παράδειγμα δημιουργίας του Δικτύου Δήμων Περιοχής Πίνδου με σκοπό την αειφόρο ανάπτυξη του παρθένου ορεινού περιβάλλοντος που θα ανοίξει θέσεις εργασίας και θα φέρει νέους ανθρώπους μόνιμα στο βουνό.

Το μοντέλο αυτό ήδη λειτουργεί με εξαιρετική επιτυχία σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και μάλιστα προσελκύει υψηλού επιπέδου τουρισμό. Ομως όλα αυτά για να γίνουν θα πρέπει το φυσικό περιβάλλον να βρίσκεται σε άριστη κατάσταση και το προς ψήφιση νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο, δυστυχώς, δεν συνηγορεί σε αυτό!

Οίτη, πολύτιμο και άγνωστο οικοσύστημα

Το 1966 δημιουργήθηκε ο Εθνικός Δρυμός Οίτης με σκοπό την προστασία της πλούσιας σε ενδημικά είδη χλωρίδας, αλλά και του σπάνιου αγριόγιδου (Rupicapra rupicapra ssp. balcanica), το οποίο περιλαμβάνεται στην κατηγορία Σχεδόν Απειλούμενα – Near Threatened (NT) της Κόκκινης Λίστας Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ενωσης Προστασίας της Φύσης IUCN. Το βαλκανικό αγριόγιδο θεωρείται από τα πιο απειλούμενα είδη στην ευρωπαϊκή ήπειρο και επιβιώνει σε πολύ μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς στην Οίτη, στην Γκιόνα, στον Ολυμπο και στον Σμόλικα. Επιπλέον στους ποικίλους ορεινούς οικοτόπους του στερεοελλαδίτικου βουνού ζουν σπάνια και απειλούμενα είδη (σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας), όπως ο λύκος, το ζαρκάδι, η αρκούδα.

Σύμφωνα με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Οίτης, στο βουνό έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής 1.149 είδη και υποείδη φυτών (αρκετά από αυτά είναι ενδημικά), αλλά εκτιμάται –καθώς δεν έχει ερευνηθεί ακόμη μεγάλο μέρος του βουνού- ότι ξεπερνούν τα 1.250, δηλαδή περίπου το 1/5 της ελληνικής χλωρίδας! Οχι άδικα, λοιπόν, η Οίτη έχει καταξιωθεί ως «το βουνό των λουλουδιών».

*efsyn.gr